Een douche waterdicht maken

De douche waterdicht krijgen, is één van dé cruciale taken in de badkamer. Doe het goed en je kan de komende 20 jaar op 2 oren slapen, zonder de kans op lekken. Doe het slecht en je kan de halve badkamer terug uitbreken. Hier onder laten we zien hoe het bij een inloopdouche moet & hoe niet. Tot slot tonen we onze 2 favoriete oplossingen voor de ‘standaard’ inloopdouche & vergelijken we ze met andere mogelijkheden. We beoordelen ze vooral op stevigheid, waterdichtheid en eenvoud qua plaatsing.
Ben je toch niet van plan om het uiteindelijk zelf te gaan doen? Dan is dit artikel ook best handig als je wil nakijken of jouw loodgieter er de randjes af loopt. Want tegen het einde van dit artikel kan je zo gaan nakijken of alles volgens de regels van de kunst is gedaan, voordat de waterdichting onder de tegels verdwijnt. Maar beginnen doen we met een stukje theorie, nét achter de tegels. In dit artikel gaan we uit van plaat-materialen die je zelf in een renovatie kan plaatsen. Beton cire of een wand die bezet is met Kompaktuna kunnen ook waterdicht zijn, maar die methodes kan je nogal moeilijk als doorsnee klusser.
Waarom starten we achter de tegels? Omdat je meestal niet hoeft te rekenen op de tegels als waterdichting. Na verloop van tijd barst iedere voeg, zelfs diegene met waterdicht voegmiddel. En sommige (natuursteen) tegels zijn gewoon poreus, dus dan riskeer je dat vocht & damp aan de achterzijde condenseert. Zelfs dunne keramische tegels zijn niet 100% waterdicht. Daarom installeer je de correcte materialen àchter de tegels. Maar hoe zien die er nu net uit?

Waterbestendig vs waterdichte materialen

De materialen achter de tegels moeten in ieder geval waterbestendig zijn. Die waterbestendige materialen, ook wel eens watervaste materialen genoemd, kunnen in het algemeen tegen occasioneel contact met (een beetje) water & zonder daarna te degraderen. Al moet je met een algemene term wel een beetje uitkijken. Watervaste gyproc (groene gyproc of WR gyproc) is bijvoorbeeld enkel geschikt voor wisselende damp-belastingen. Direct contact met vocht achter de tegels is dus nog altijd geen goed idee. Wat kan je dan wél in de douche ruimte inzetten:

– Aquapanel : volledig inerte cement gebaseerde platen die met speciale schroeven en lijm worden vastgezet tegen een bestaande muur (niet echt aan te raden) of tegen een Aquapanel metal stud wand die vergelijkbaar is met een gewone gipsplaten structuur

– Q-board of Wedi borden : schuim gebaseerde platen met een waterdichte afwerking aan beide kanten. Bijzonder gemakkelijk op maat te zetten, maar je moet ze wel met de correcte schroeven en ringen vastzetten. Bijkomende dingen vastschroeven is niet zo eenvoudig. De bevestigingen voor een douchestang moeten bijvoorbeeld tot de muur er achter vastgeschroefd worden.

– Gyproc water resistant : enkel te gebruiken in de buurt van de douche. NIET in de inloopdouche zelf.

Die waterbestendige materialen (behalve de Gyproc) kan je waterdicht maken door er voor te zorgen dat alle naden en voegen ook met een correcte lijm of kit worden afgewerkt.

Silicone mag niet te veel bewegen

Een ander mogelijk probleem komt voort uit de bewegingen van verschillende materialen ten opzichte van elkaar. Het zwakste punt is op dat vlak de ‘kim’. Dat is de verbinding tussen de wand en hetgeen op de vloer ligt, zoals tegels of een separate douchebak. Je mag de bak nl. nog zo stevig vastgelegd hebben,  kleine bewegingen ten opzichte van de wand ga je toch nog altijd hebben. Zelfs al ligt de bak in de chape, of mooi op een laag kader. De materialen ‘werken’ als het ware ten opzichte van mekaar. En laat die beweging nu net beginnen trekken op de voeg onderaan de aansluiting tussen douchebak en wand. Op de plaats waar een horizontaal stukje bak vaak het water van heel de muur te verwerken krijgt, zit nét een voeg die de neiging heeft te scheuren… Niet ideaal, want vanaf het moment dat die kitvoeg niet overal meer even goed afdicht, gaat er een klein lekje ontstaan.

Hoe kan je al zo veel mogelijk voorkomen dat de kimvoeg gaat lekken? Gebruik enkel ‘blijvend elastische siliconen’ voor deze voeg. Die hechten goed op de meeste traditionele materialen (acryl, metaal en bepaalde composieten) en droogt niet op tot een harde rol die ofwel aan de douchebak, ofwel aan de tegels blijft plakken & aan de andere zijde een spleetje open laat. Zorg er ook voor dat die voeg voldoende groot is. Je wil een voeg van ca. 0,5 – 1 cm. En hoe meer de bak beweegt, hoe belangrijker dat is. Als je aan een voeg van bv. 1 mm gaat vragen om een beweging van 1 mm op te vangen, moet ze al 100% uitrekken i.p.v. minder dan 20% bij een correct gelegde voeg. Je ziet hopelijk vrij snel welke voeg het het eerst zal begeven.

Waarom je een afdichtingsband nodig hebt

Maar zelfs als je voor de correcte siliconen hebt gekozen, blijft het enorm risky om op 1 enkele voeg te vertrouwen voor de afdichting rondom de hele bak. Zoals al eerder gezegd: 1 barstje en het loopt er los door… Daarom dat vaak ook nog een bijkomende oplossing ingezet wordt die spelingen tussen de muurconstructie en de bak of de vloer onder de tegels kan opvangen. Die dingen kan je onder verschillende namen vinden, maar afdichtingsbanden of kimbanden zijn de meest gebruikte termen. (Koroseal, Knauf afdichtingsband, …). Bij een douchebak monteer je die aan de buitenzijde van de bak en verbind / overlap je ze mee in de waterdichte laag. Bij een betegelde inloopdouche werk je zo’n band tot in de hoek en verbind je ze in de waterdichte laag van de vloer & van de muur.
Als er dan toch water door de voeg zou lopen, wordt het daar opgevangen. En als klein extraatje: als bijkomend voordeel zitten die randen, zoals bv. een Koroseal net iets dieper en verder weg van de tegelrand.

Op een bepaald moment moet je namelijk de kitvoeg gaan vernieuwen. En als je die voeg er dan uit moet krassen, blijft de kans op doorsnijden van die laatste barrière bijzonder laag.

Gelukkig is dit allemaal geen nieuw probleem en sukkelen er al tientallen jaren DHZ’ers met foutief geplaatste douchebakken die (lichtjes) lekken. En springen leveranciers er dus maar wat graag op om producten aan te bieden. Verder nog, er zijn zelfs Europese normen opgesteld om een minimum kwaliteit te garanderen. Dus is het nog juist zaak om het juiste pakket te kiezen…

Cement of acrylaat dispersies in combinatie met kimbanden

Een eerste mogelijkheid zijn cement of acrylaat dispersies. Al dan niet in combinatie met vezelversterkte matten en/of banden. (Kimbanden van Weber of bv. Wedi hoekbanden vallen hier onder). Die dispersies zijn oplossingen van kunststof deeltjes in een vloeistof. Die breng je aan als een dikke blauwe verf, meestal in 2-3 lagen & dan eindig je met een rubberachtige schil die helemaal over de douchewand of vloer is uitgespreid. Geen naden, geen gelijmde voegen, gewoon een enkele relatief dunne laag. Belangrijk bij deze vloeibare materialen is dat ze na het drogen nog altijd iets of wat elastisch zijn. Hierdoor zijn ze niet alleen volledig waterdicht, maar ook scheur resistent. En zo eindig je met een schil die volledig waterdicht uitgevoerd is.

Het ‘werken’ van de verschillende bouwdelen kan je iets of wat kan opvangen met die vliesbanden. Lokale spanningen geraken zo verspreid over een bredere zone. Ideaal voor platen die op iets flexibelere ondergronden bevestigd zijn, zoals bijvoorbeeld een douchebak op een houten vloer.
De felle kleuren van die waterdichte dispersies tonen duidelijk waar je al geweest bent (en waar de laag nog nét iets te dun is & je de ondergrond nog erdoor ziet komen).

Tip: Gebruik de Duitse normen om naar alternatieven te zoeken als je iets prijsbewuster bent. Daar ga je volgens de DIN 18534 verschillende materialen vinden die waterdicht zijn. Voor een douche neem je best materialen vanaf klasse W1 tot W2. Sommige Duitse merken, zoals OttoChem zijn in sommige gevallen wel tot 40% goedkoper.

Deze dispersies kan je trouwens perfect in combinatie met andere technieken doen. Het is een soort van bijkomende zekerheid die je voor minder dan 90 euro per douche perfect zelf kan plaatsen.

Waterdichte (vlies)doeken

Waterdichte vliesdoeken werken volgens een zelfde principe. Ze zetten ook 1 ononderbroken, waterdichte laag achter de tegels. Alleen halen Kerdi doeken hun waterdicht effect niet zozeer uit die dispersie laag, maar effectief uit de stof zelf. En vastzetten gebeurt niet door het er op te schilderen, maar in een natte laag tegellijm.
Maar je ziet het al aankomen: je gaat altijd meer dan 1 stuk doek nodig hebben om de volledige douche te doen. En net op die naad of aansluiting ga je met een foutieve plaatsing, al snel een lekje kunnen trekken. Correct overlappen is dus meer dan noodzakelijk, maar niet even eenvoudig voor een ongeoefende klusser. Op hoeken en naden wordt het al snel origami voor gevorderden, want je mag geen luchtbellen hebben achter of tussen de vliesdoeken. Maar je mag er ook niet te hard op duwen, of je riskeert een scheurtje.
Daar komt nog eens bij dat je ze de doeken meestal ook ter plaatse op maat moet zetten. Maar persoonlijk vind ik het best risky om met een cuttermes of een schaar vlakbij m’n reeds aangebrachte waterdichting te gaan knippen. Dat laat je best aan iemand anders over, als het de eerste keer is.

Wat is het voordeel van Kerdi doeken dan wel?
Op het moment dat je op een specifieke afvoer moet aansluiten, kan je de doeken perfect tot in de aansluitlippen van afvoer vouwen. Dat lukt met enkel de dispersie nooit. (Al kan je ook daar wel met vliesbanden werken, maar dat is toch iets minder ingeburgerd.

Watervaste panelen & waterdichte lijm

De laatste optie zijn dan waterdichte panelen. Die watervaste panelen lijm je aan elkaar met de bijhorende lijm. Gebruik hier géén gewone TEC7 of polymeerlijm voor. De lijmen die bij zowel de schuimgebaseerde systemen (bv. Wedi 610) of de cementgebaseerde panelen (Aquapanel lijm) worden meegeleverd zijn specifiek ontworpen voor verhoogde hechting, continue belasting van damp & mechanische sterkte. Je brengt ze over alle naden onafgebroken aan en duwt de panelen tot tegen het reeds geïnstalleerde paneel. Direct daarna bevestigen en dan heb je een voeg die in principe volledig waterdicht is.

In principe, want bijvoorbeeld bij de wand-vloer aansluiting van de schuim-gebaseerde panelen is dat soms gemakkelijker gezegd dan gedaan. Als je zo’n douchebak neemt, helt die mooi af naar het putje, terwijl de onderzijde van de panelen loodrecht is. Dat allemaal in 1 pas gaan dichtspuiten met Wedi lijm is in de praktijk vrij moeilijk. Monteren en nadien extra die voeg opvullen is in dat geval een stuk praktischer.

Als je de Wedi vloerpanelen op een OSB plaat monteert die direct op de balkenlaag is geschroefd, kan je zelfs rechtstreeks bovenop een plancher vloer een douche aanleggen. Zonder al te veel extra gewicht.

Afdichtingsbanden rondom de douchekuip

In de vorige stukken hebben we eerder algemeen gesproken. En hebben we geprobeerd om 1 grote, waterdichte schil aan te leggen. Dat werkt prima voor volledig betegelde inloopdouches. Wanneer je een douchebak gaat plaatsen, is de situatie nét iets anders. Daar kan je moeilijk tot op de douchebak beginnen schilderen. Maar je wil natuurlijk ook niet riskeren dat er bijvoorbeeld water tussen de Kerdi doek of de kunststofdispersie laag en de douchebak loopt.

Bij Kerdi doeken wordt er op dat vlak bijvoorbeeld 5 cm overlap aangeraden om dat te vermijden. Maar tenzij je kasseien als wandtegels gaat gebruiken, gaat dat niet zonder een speciale oplossing te gebruiken: de afdichtingsband.

Die bevestig je aan de buitenzijde van de douchebak met de textiellaag aan de buitenzijde. Die band kan je dan ofwel onder de Kerdi doek steken, ofwel kan je er mooi over schilderen met die kunststof dispersie. Zo kan er geen druppel water tussen douchebak & de watervaste muurbekleding lopen.

In het verleden werd dat gaatje ook al eens ‘opgespoten met silicone’. Dat werkt ook, maar nét iets minder goed. Je krijgt zo nl. geen aansluiting naar het verticale stuk van de waterdichting. Alternatieven zijn het opvoegen bovenop een vul-koord (schuim of PE) om te vermijden dat je een te dikke voeg krijgt, die na verloop van tijd zal gaan trekken & dus mogelijk lekken.

Zo, een hele opgave, maar normaal gezien zou je nu (bijna) alles moeten weten om zelf een betegelde inloopdouche te kunnen aanleggen. Bij een renovatie bestaan er natuurlijk ook nog alternatieven, zoals volledige kunststof panelen. Die behandelen we in een ander artikel, aangezien hun plaatsingswijze nét iets anders is.